Grijze scheidingen nemen toe
Elke dag gaan gemiddeld 6 koppels van 65 jaar of ouder uit elkaar na een huwelijk van 35 jaar of meer. Waarom gebeurt dat nu veel vaker dan vroeger? In de Wereld van Sofie (Radio1) geeft Dimitri Mortelmans, socioloog van de Universiteit Antwerpen, een antwoord.
Cijfers Statbel
In 2021 gingen 2.249 koppels ouder dan 65 uit elkaar. Dat is een stijging van 46 procent bij de 60-plussers in vergelijking met 2012. Ruim 1.332 echtscheidingen gebeurden bij koppels tussen de 65 en 69 jaar en 617 tussen de 70 en 74 jaar. Bij 75-plussers zijn er 30 procent meer scheidingen dan 10 jaar geleden. Dat blijkt uit cijfers van Statbel, het Belgische statistiekbureau.
Cijfers relativeren
Uit de cijfers blijkt dus inderdaad dat er een serieuze stijging is van het aantal ‘grijze scheidingen’. Ook in het buitenland stelt men dat vast. Toch wil Mortelmans deze cijfers relativeren. Zo gaat het om de generatie van de babyboomers, dus om een zeer grote groep van mensen ouder dan 60 jaar. Doordat zij zo talrijk zijn gaat het percentage scheidingen ook de hoogte in.
Daarnaast zijn er de jongeren die eerder kiezen voor samenwonen in plaats van huwen. Bij samenwoners spreken we van een ‘onzichtbare scheidingsgolf’. Wanneer zij uit elkaar gaan, vinden we dat niet terug in de statistieken. Statbel houdt in de cijfers immers enkel rekening met de gehuwden die uit elkaar gaan.
Tweede of derde scheiding
28 procent of een derde van de scheidingen van babyboomers zijn scheidingen na een tweede of derde huwelijk. Volgens Mortelmans speelt hier een ‘leereffect’. Het gaat makkelijker om te scheiden als je al een eerste scheiding meemaakte, de drempel wordt als het ware lager. Dit percentage geeft ook weer dat tweede en derde huwelijken vaak minder stabiel zijn, wat dan weer wil zeggen dat men niets geleerd heeft uit een eerdere relatiebreuk.
Gepensioneerde-mannen-syndroom?
Vaak wordt geopperd dat op rust gaan vaker doet scheiden. Men spreekt dan van het ‘gepensioneerde-mannen-syndroom’ en bekijkt dat vanuit het traditionele ‘kostwinnersmodel’. Dat betekent dat mannen de kostwinners zijn en plots bij hun pensioen de wereld van vrouwen binnentreden. De kinderen zijn uit huis, de man gaat met pensioen en het koppel is op elkaar aangewezen, waarbij de man zich ineens met het huishouden gaat bemoeien, wat dan weer zorgt voor de nodige wrijvingen. Mortelmans betwijfelt of die verklaring klopt. In de jaren 70 gingen mannen immers ook met pensioen en leidde dat niet tot een groot aantal echtscheidingen.
Babyboomers hebben een ander waardenpatroon
Mortelmans denkt eerder dat babyboomers een ander waardenpatroon hebben dan de generaties voor hen. Het is de generatie die opgroeide in de jaren 60 en zich vrijvocht van kerk en staat. De 80-plussers bleven samen vanuit het geloof en dat veranderde met de babyboomers: zij zien hun huwelijk eerder als een contract dat je altijd kunt opzeggen. Opkomen voor je eigen geluk, moet kunnen. Scheiden is dan ook niet langer een schande, het wordt geaccepteerd door de maatschappij.
Een tweede punt is dat dit de eerste generatie is waarbij vrouwen massaal de arbeidsmarkt betraden. Vrouwen komen op voor hun eigen keuzes en hebben zelf een inkomen. Ze zijn dus financieel onafhankelijk en kunnen hun eigen beslissingen nemen.
Ander verloop
Een scheiding bij jonge koppels verloopt ietwat anders dan bij een ouder koppel, volgens Mortelmans. In tegenstelling tot koppels die op jonge leeftijd scheiden moeten oudere koppels niet meer met elkaar onderhandelen over de regeling voor jonge kinderen. Maar het is dan weer wel zo dat bij de scheiding van een ouder koppel de volwassen kinderen vaak een actieve rol opnemen. Zij willen hun zegje doen, zeker als er een nieuwe partner in het spel is en er een zekere bezorgdheid kan zijn over hun erfenis.
Geluk na de scheiding
Uiteraard zijn er ook hier zowel negatieve als positieve effecten waar te nemen. Een negatief effect is zeker nog de financiële situatie van sommige vrouwen. Vaak hebben zij halftijds gewerkt of verdienden ze minder dan hun man, wat consequenties heeft voor hun huidige situatie. Daarnaast is er ook het hogere risico op vereenzaming. De kans om op oudere leeftijd een nieuwe partner te ontmoeten is uiteraard kleiner dan bij jongere koppels.
Maar het positieve effect is dat de scheiding een bevrijding en een opluchting kan teweegbrengen, zeker omdat men er zo lang mee gewacht heeft. Veel koppels stellen immers een breuk uit omdat ze niet willen inboeten op hun bereikte welvaartsniveau. Maar eens ze de stap gezet hebben, kan dat bevrijdend aanvoelen.
Bron: De Wereld van Sofie, Radio 1 (31/01/23)
Zit je zelf ook met vragen over scheiden of zoek je meer informatie? Bekijk de beschikbare informatie over scheiden via deze link. Uiteraard kan je ook steeds contact opnemen.
