Kan een overeenkomst EOT (Echtscheiding door Onderlinge Toestemming) worden teruggedraaid omdat er zich onvoorziene omstandigheden hebben voorgedaan voor een van de partners? Is het dus mogelijk om eerdere afspraken van je scheiding met je ex terug ongedaan te maken? In onderstaand artikel van Thomas Rosseel in HLN (2/5/23) leest u het antwoord.
Kan gescheiden Franky (65) de afspraken na zijn scheiding ongedaan maken? “Ik leef nu met maar 300 euro per maand”
Franky Van Bouchaute wil uit geldnood bepaalde afspraken met zijn ex ongedaan maken. Vlak na hun scheiding werd hij getroffen door een hersentrombose, waardoor hij niet meer kon werken. Alsof dat nog niet genoeg was, ging zijn zakenpartner er met al zijn bezittingen vandoor. “Ik leef nu al enkele jaren jaar in armoede”, getuigt hij. Kan je in zo’n geval de overeenkomst met je ex herzien? Advocaat familierecht dr. Sven Eggermont geeft advies.
Franky Van Bouchaute en zijn vrouw gingen in 2019 na 32 jaar huwelijk uit elkaar. “Ik had al bijna 20 jaar een job in Spanje als makelaar. Wij gingen op en af van Spanje naar ons huis in Zulte voor onze studerende zonen. Op een bepaald moment kon mijn vrouw de spanning van die job niet meer aan”, vertelt Franky.
“We waren destijds gehuwd met scheiding van goederen. De scheiding gebeurde via een Echtscheiding door Onderlinge Toestemming (EOT). Bij de notaris kwamen we tot een akkoord: alle bezittingen in België – twee appartementen en een auto – waren voor mijn vrouw. In totaal ging dat om zo’n 400.000 à 450.000 euro. Ons eigendom in Spanje, een grote villa, was dan weer voor mij. Die villa was ongeveer even veel waard, dus ik vond dat een prima regeling. Maar bovenop de eigendommen moest ik nog eens 2.600 euro alimentatie betalen. Dat laatste zou uiteindelijk niet haalbaar zijn.”
Spaanse zakenpartner
Een maand na het opstellen van de EOT sloeg het noodlot immers toe bij Franky, die in Spanje zijn domicilie had gezet. “Ik liep een hersentrombose op en in het ziekenhuis zagen de dokters dat ik een hartoperatie moest ondergaan. Pas na zeventien dagen mocht ik naar huis.
Ik werkte in die tijd samen met een Nederlandse zakenpartner. Na mijn ontslag uit het ziekenhuis was ik flink vermagerd en ging het echt niet goed met mij. Mijn vennoot stelde voor om alle zaken via zijn naam verder te zetten, zodat ik kon recupereren. We zouden de opbrengst eerlijk verdelen. Ik vertrouwde die man en gezien mijn toestand was dat een goede oplossing.
Bij de notaris in Spanje hebben we alles overgezet. Maar ik had net daarvoor mijn villa verkocht voor 550.000 euro en dat geld, samen met de inbreng van mijn vennoot, geherinvesteerd in een oude woning, een nieuwbouw en een appartement in Spanje. Dat stond dus op zijn naam. Het idee was om na enkele jaren opnieuw winst te maken, maar uiteindelijk is hij er met al mijn bezittingen vandoor gegaan. Het is tot op vandaag niet gelukt om hem te bereiken. Mijn deel in België zat dus bij mijn ex-vrouw en mijn Spaans deel bij mijn zakenpartner.
Schulden
Bij gebrek aan een spaarbuffer en om goedkoper te gaan leven, verhuisde Franky twee jaar geleden naar Turkije. “Toen was de huidige hoge inflatie hier nog niet. Ik kon een appartementje huren voor 150 euro per maand en leidde een basic leven. Vandaag is het leven alweer wat duurder geworden.
Na mijn trombose en operatie kon ik niet meer werken. Ik kamp met evenwichtsstoornissen en gedeeltelijke verlammingen. Ik leef nu al enkele jaren in armoede, zonder enig contact met mijn ex of mijn zonen. Toegegeven, ik heb zelf ook nog geen contact gezocht. Misschien kan ik de confrontatie niet aan.
Na mijn verblijf in het ziekenhuis kon ik ook niet terugvallen op de ziekenkas of werkloosheidsuitkering, omdat ik in het buitenland verblijf en amper in België heb gewerkt. In Spanje zeiden ze dat ik in België moest aankloppen en in België verwezen ze me door naar Spanje. Ik leef van de gulle giften van vrienden en kennissen, op zo’n 300 à 400 euro per maand. Vroeg of laat moet ik dat wel allemaal terugbetalen. Mijn schulden bedragen vandaag al meer dan 10.000 euro.”
Franky wil de eerder gemaakte afspraken met zijn ex herbekijken. “Bij het opstellen van de EOT zat tussen de Belgische eigendommen – die dus naar haar zijn gegaan – ook een deel van de verkoop van het appartement van mijn ouders. Het liefst zou ik met mijn ex onderling afspreken om mijn deel daarvan terug te krijgen. Zo zou ik hier toch een nieuwe start kunnen maken.
Voorlopig is het niet gelukt om contact te leggen, ik hoop dat het binnenkort kan. Mocht dat niet lukken, zou ik de EOT graag ongedaan maken. Op internet las ik dat een EOT kan worden teruggedraaid bij onvoorziene omstandigheden voor een van de partners. Ik vraag me af of dat kan. Ik heb alvast recent bij het Bureau voor Juridische Bijstand een aanvraag voor een pro-Deoadvocaat gedaan.”
Advocaat Sven Eggermont: “Ook een echtscheiding door onderlinge toestemming is niet zonder gevaar”
“Dat het Franky en zijn ex-echtgenote gelukt is om tot een EOT te komen, is mooi”, vindt advocaat Sven Eggermont. “Dat is niet altijd eenvoudig, want een EOT veronderstelt een volledig akkoord over alles wat er te regelen valt. Toch loont het altijd om dat ten minste te proberen. Het resultaat van een EOT is in de regel namelijk beter: de echtscheiding gaat sneller, is goedkoper en per definitie zijn beide partijen het eens over zowel de echtscheiding als alle gevolgen ervan.”
“Toch is ook een echtscheiding door onderlinge toestemming niet zonder gevaar. De wet voorziet niet in de verplichte bijstand van (beide) partijen en soms ontbreekt het aan voldoende voorlichting en advies. Dat kan zich op verschillende vlakken wreken.
Het is bijvoorbeeld mogelijk dat een partij onvoldoende geïnformeerd is over de eigen rechtspositie en de rechten waarvan men misschien ongewild afstand doet. Het is ook mogelijk dat iemand onvoldoende de draagwijdte en de uitwerking van bepaalde afspraken kan inschatten. Daar kunnen de ex-echtgenoten nadien niet op terugkomen: wat zij hebben afgesproken, geldt tussen hen als wet. Enkel de afspraken over de kinderen of over partneralimentatie kunnen worden herbekeken bij gewijzigde omstandigheden. Hetzelfde geldt niet voor de verdeling van de goederen, zelfs al is het resultaat onbillijk.”
EOT omkeren: slechts uitzonderlijk
“Het verhaal van Franky is daar jammer genoeg een voorbeeld van. Op basis van wat hij beschrijft, zal het volgens mij niet mogelijk zijn om de EOT te laten ontbinden, ongeacht wat er hem intussen allemaal is overkomen. De informatie die hij daarover las op internet klopt alvast niet. Slechts in uitzonderlijke gevallen kan een ex-echtgenoot toch op de verdeling van de goederen terugkomen. Dat kan enkel in geval van geweld, bedrog of misbruik van omstandigheden ter gelegenheid van de totstandkoming van het contract.”
“Dat laatste betekent dat er een kennelijk onevenwicht bestaat tussen de wederzijdse prestaties, als gevolg van het misbruik door de ene partij van de zwakke positie van de andere partij. Ik zie geen enkel spoor van een van deze drie ‘wilsgebreken’. Tenzij de ex van Franky nieuwe afspraken wil maken met hem, vrees ik dus dat hij vasthangt aan zijn EOT. Om te vermijden dat je later voor verrassingen komt te staan, is het dus aan te bevelen om je ook bij de totstandkoming van een EOT te laten begeleiden.
Bron: HLN (02/5/23)
