Plaats van het kind als ouders scheiden…..
Kinderrechtencommissaris Bruno Vanobbergen stelde afgelopen woensdag 16/11 in het Vlaams Parlement zijn Jaarverslag ‘Te veel geschillen over verschillen’ voor. Daarin kwam ook een luik over echtscheiding aan bod, waarin Vanobbergen een beeld schetst over de problemen die bij het Kinderrechtencommissariaat via hun Klachtenlijn binnenlopen en hoe men deze signalen wil vertalen naar het beleid.
Veel meldingen maar beperkte slagkracht
Bijna een kwart van de Vlaamse 12- tot 18-jarigen maakt een scheiding mee. Dan is het niet verwonderlijk dat er heel wat vragen en klachten hierover bij de Klachtenlijn binnenlopen. De medewerkers van de Klachtenlijn luisteren naar de verhalen, ze brengen de knelpunten in kaart, ze geven advies en informatie, en ze begeleiden kinderen en ouders naar hulp waar dat mogelijk is. Maar soms zijn situaties zodanig geëscaleerd dat een gepast antwoord niet vanzelfsprekend is. Ook de Klachtenlijn kan dan weinig perspectief bieden voor een oplossing. Ze hebben immers weinig mogelijkheden om op te komen voor de belangen van kinderen van wie de rechten in een scheiding geschonden worden. Toch hebben ze een belangrijke opdracht: die signalen van kinderen en jongeren vertalen naar het beleid.
Akkoordcultuur als antwoord op een conflictcultuur
Het Kinderrechtencommissariaat deed een aantal aanbevelingen om kinderen te beschermen tegen de strijd die hun ouders voeren.
-
Plaats ouders opnieuw voor hun verantwoordelijkheid
Het doel is om te streven naar een ‘akkoordcultuur’ (bemiddeling) als antwoord op een conflictcultuur (de juridische weg). Daarom is een mentaliteitsverandering bij ouders nodig, waarin ‘het belang van het kind’ altijd de rode draad is. We moeten ouders vroeg bewust maken van de schade die ze met een vechtscheiding kunnen aanrichten bij de kinderen. Wat kinderen hierover zeggen, leest u in Open brief aan alle gescheiden ouders, www.villapinedo.nl.
De invoering van een ouderschapsplan naast of bij de ouderschapsregeling sluit hier ook bij aan. De bedoeling is dat scheidende ouders samen een plan maken over hoe ze hun ouderschap invullen na de scheiding. Zo een plan moet veranderbaar zijn in tijd, het groeit mee met het kind. Daarnaast is het plan maatwerk en kinderen zijn betrokken bij het opmaken ervan. Vanobbergen beklemtoont overigens dat er ondersteuning nodig is bij het opstellen van zo een plan. Een bemiddelaar is hiervoor de geschikte persoon.
Verder is het nodig om te focussen op een verplicht bemiddelingsaanbod. Alleen maar suggereren dat er zoiets als bemiddeling bestaat, is te vrijblijvend. Een verplichte bemiddelingspoging kan ouders opnieuw in hun rol als ouder plaatsen en de verantwoordelijkheid dus weer bij hen leggen. Lees ook: bemiddeling krijgt een volwaardige plaats binnen justitie.
Een oplossing via juridische weg moet altijd de laatste stap zijn. Conflicten in een scheiding hebben te maken met relatieproblemen en met emoties. Een louter juridisch kader neemt de voedingsbodem van het conflict niet weg en heeft daar dus geen antwoord op.
Een globaal plan van aanpak is nodig. Samenwerken met alle deskundigen dringt zich op om een conflict te vermijden of om vat te krijgen op de voedingsbodem van een conflict.
-
Meer aandacht voor geestelijke gezondheid op school
Op school zijn de problemen meestal het eerst zichtbaar. Het Kinderrechtencommissariaat vraagt dan ook om na te denken over de verdere inbedding van geestelijke gezondheid in het onderwijs.
-
Maak werk van spreekrecht
De rechter nodigt kinderen vanaf 12 jaar automatisch uit om gehoord te worden. Die manier van uitnodigen moet toegankelijker zijn. Daarnaast hebben kinderen ook recht op feedback na het gesprek. Na afloop mag het verslag van het gesprek overigens niet zomaar aan de ouders bezorgd worden. Lees ook: Gesprek tussen kind en rechter moet vertrouwelijk zijn. Verder moet men ook nadenken over wie kinderen jonger dan 12 jaar inlicht over hun spreekrecht, want dat gebeurt niet automatisch. Tenslotte is hierbij ook de ondersteuning en de opleiding van rechters een werkpunt.
-
Stel een scheidingsambtenaar aan
Een scheiding raakt aan veel domeinen: welzijnswerk, justitie, onderwijs jeugdhulp, geestelijke gezondheidszorg, politie, fiscus…. Een scheidingsambtenaar die zorgt voor een onderlinge afstemming en die een coördinerende rol speelt, zou goed zijn, onder meer ook om mee te waken over een kind- en gezinsvriendelijk scheidingsbeleid.
Wat als ouders blijven vechten….
Het enige alternatief als ouders blijven vechten met elkaar is op dit moment blijkbaar de plaatsing van het kind. Hier moeten we dringend op zoek naar alternatieven: kinderen moeten immers niet het gevoel hebben dat ze gestraft worden voor iets waarvoor ze zelf niet verantwoordelijk zijn!
Bron: Jaarverslag Kinderrechtencommissariaat (16/11/2016), Te veel geschillen over verschillen , 6.5 Plaats van het kind als ouders scheiden? p. 141-150.
Wilt u meer informatie? Maak dan gerust een afspraak of neem contact op via het invulformulier. Ik help u graag verder.
