Rechters hebben genoeg van vechtscheidingen
In Nederland hebben rechters genoeg van vechtscheidingen, aldus een column van Margriet Oostveen in de Volkskrant (9/02/20). Oostveen interviewde familierechter Idsardi die te maken heeft met de zwaarste echtscheidingen, de zogenaamde ‘complexe conflictscheidingen’. Dertig jaar is Idsardi rechter en de afgelopen tien jaar zag ze de strijd enorm verhevigen en verruwen. Zij en haar collega’s vragen zich bijna wekelijks af: wat gebeurt hier?
Kinderen als figuranten
Ouders vechten steeds harder om hun gelijk te halen, het gaat steeds meer om hun geruzie waarbij de kinderen gereduceerd worden tot figuranten. Daarom kiezen Idsardi en haar collega’s ervoor om hun beschikking voortaan te schrijven in voor kinderen begrijpelijke taal. Op die manier worden de kinderen opnieuw gezet op de plek waar ze horen, namelijk in het middelpunt.
Oostveen geeft in haar column een voorbeeld. Dit schrijft een rechter aan een kind:
‘Je hebt ook uitgelegd dat je ouders volgens jou al acht jaar niet meer met elkaar praten en dat ze het nergens over eens kunnen worden. Het is nu bijvoorbeeld wel duidelijk op welke dag en hoe laat je vader je op komt halen, maar nu is er iedere keer gedoe over bij wie je dan eet. Dat regelen je ouders niet onderling, maar ze willen wel allebei dat je met hun eet. Dat los je nu op door op die avonden twee keer te eten.’
Dit soort taal hakt erin, volgens Oostveen, en terecht: jaarlijks maken 70 duizend kinderen in Nederland een scheiding mee en een vijfde van alle scheidende ouders belandt in een vechtscheiding, de aantallen lopen in de rechtszaal intussen volledig uit de hand.
Kinderen weer centraal stellen
Er worden in Nederland heel wat initiatieven genomen om kinderen weer centraal te stellen. Zo zijn er gemeenten die bij wijze van proef ‘echtscheidingsloketten’ openen. Ouders kunnen er hulp krijgen op voorwaarde dat het kind bij alles centraal staat. Elders worden ouders die in een vechtscheiding dreigen te belanden zo snel mogelijk doorverwezen naar hulpverlening. Zo zijn er groepsgesprekken waar ouders leren wat een scheiding betekent voor kinderen en wat de gevolgen van procederen kunnen zijn voor hun kind. De kinderen zelf worden geholpen in lotgenotenbijeenkomsten.
In Vlaanderen hebben we het vergelijkbare initiatief ‘Kinderen uit de knel’. Dat is een therapeutisch groepsprogramma voor gezinnen die vastgelopen zijn in conflicten rond de scheiding. Meer info vindt u bij www.kinderenuitdeknel.be en in het artikel Kinderen uit de knel
Als je eens wist
In de Zevende Dag (9/02/20) kaderde kinderpsychiater Peter Adriaensens de documentaire ‘Als je eens wist’ van Hilde Van Mieghem over kindermisbruik en familiaal geweld. Hij greep hier terug naar zijn eerdere uitspraak in Knack dat vechtscheidingen een (niet bewuste) vorm van kindermishandeling is. Als ouders (verbaal) slaags raken is dat sowieso ook beschadigend voor de kinderen want het voelt aan alsof ze zelf ook slaag krijgen, meent hij. Daarom is het zo belangrijk, aldus Adriaensens, dat er bij scheiding volledig wordt ingezet op bemiddeling.
Helaas word ik in mijn bemiddelingspraktijk vaak geconfronteerd met conflicten. Als bemiddelaar probeer ik ex-partners in het belang van de kinderen tot een evenwichtig compromis te begeleiden. Het luisteren naar kinderen, aandacht hebben voor hun noden en bekommernissen, kortom de kinderen centraal stellen, dat alles speelt een cruciale rol om tot een akkoord te komen.