Scheiding en uw belastingen
Uw belastingbrief is weer gearriveerd. Niet zo een prettig nieuws vooral als uw situatie het afgelopen jaar drastisch is gewijzigd door een echtscheiding….
Een ingrijpende wijziging in de gezinssituatie
Hoe moet u uw inkomsten aangeven als de gezinssituatie in de loop van het jaar ingrijpend is gewijzigd? Er zijn duidelijke regels voor elke situatie.
U bent feitelijk gescheiden in 2020
De fiscus beschouwt u voor het hele jaar 2021 als alleenstaanden. Elke ex-partner moet dus een eigen aangifte invullen en op de papieren aangifte de linkerkolom gebruiken.
U bent feitelijk gescheiden in 2021 maar eind 2021 werd de echtscheiding nog niet overgeschreven of u heeft nog geen verklaring van wettelijke samenwoning afgelegd.
U en uw ex-partner zullen in dit geval voor het hele jaar gemeenschappelijk worden belast. U moet dus samen met uw ex-partner een gezamenlijke aangifte indienen. Kan dit niet omdat u in onmin leeft met uw ex, dan aanvaardt de fiscus dat u elk afzonderlijk een papieren aangifte invullen. U moet wel dezelfde kolom invullen als in een gezamenlijke aangifte. De fiscus zal één enkel aanslagbiljet opstellen.
Uit de echt gescheiden of beëindiging van wettelijk samenwonen in 2021
U wordt voor het hele jaar als alleenstaande beschouwd. Voor de fiscus telt de datum waarop de echtscheiding werd overgeschreven in de registers van de burgerlijke stand. Als het echtscheidingsvonnis in 2021 werd uitgesproken maar pas in 2022 werd overgeschreven, beschouwt de fiscus u als uit de echt gescheiden in 2022 en wordt u pas vanaf dat jaar belast als alleenstaanden (dus bij aangifte van 2023).
Hoe worden belastingen berekend?
Als gescheiden partner is het belangrijk om te weten hoe belastingen eigenlijk worden verrekend omdat u keuzes moet maken, zoals bijvoorbeeld de keuze tussen aftrek van onderhoudsgeld of fiscaal co-ouderschap.
Uw netto belastbaar inkomen wordt belast in schijven. Er zijn 4 belastingschijven.
| Inkomensschijf | Belastingtarief |
| < 13 540 25 % | 25% |
| 13 540 – 23 900 40 % | 40% |
| 23 900 40 %- 41 360 45 % | 45% |
| > 41 360 50 % | 50% |
Stel dat u een netto belastbaar inkomen heeft van 35 000 euro dan betaalt u:
Op de eerste schijf van 13.500 euro betaalt u 25 % ( 3 385 euro)
Op de tweede schijf van 10 360 euro ( dit is 23 900 – 13 540) betaalt u 40 % ( 4 144 euro)
Op de derde schijf van 11 100 euro (35 000 – 23 900) betaalt u 45 % ( 4 995 euro)
In totaal komt u dan aan 12 524 euro.
Iedere belastingplichtige heeft recht op een belastingvrije som. Het basisbedrag bedraagt 9 050 euro. Dit bedrag wordt verhoogd naargelang het aantal kinderen dat u fiscaal ten laste heeft en eveneens als u een alleenstaande ouder bent.
Als u wordt belast als alleenstaande ouder (al dan niet in co-ouderschap) en u woont niet samen met een andere persoon dan uw eigen (klein)kinderen, (groot)ouders, broers of zussen (dus niet met een partner), krijgt u een extra belastingvoordeel. Kruis het vakje ‘neen’ aan bij nr. 1101 in vak II. De fiscus zal zelf uitmaken of uw inkomsten laag genoeg zijn en niet alleen bestaan uit vervangingsinkomsten.
Fiscaal co-ouderschap
U en uw ex-partner kunnen de kinderen niet allebei ten laste nemen, dus u moet het eens worden wie dat mag doen. Wordt er niets vermeld, dan baseert de fiscus zich doorgaans op het domicilie van het kind, al is dat niet het enige mogelijke criterium.
Als uw kind (ook al is het ouder dan 18 jaar) beurtelings bij de ene en de andere ouder woont, kan het belastingvoordeel tussen beide ouders worden verdeeld, hoewel formeel slechts een van beiden het als ten laste aangeeft. Het belastingvoordeel wordt verdeeld:
- als een rechterlijke beslissing in 2021 of eerder gelijkmatig verdeelde huisvesting (co-ouderschap) vastlegt
- of als een onderlinge overeenkomst co-ouderschap vastlegt en die overeenkomst is neergelegd op het registratiekantoor of bekrachtigd door een rechter. In de overeenkomst moet staan dat beiden akkoord gaan met de opsplitsing.
De 50/50-regeling vervalt als een ouder onderhoudsgeld voor het kind aftrekt, behalve als dat betrekking heeft op een periode voor het begin van het co-ouderschap. Door de aftrek van het onderhoudsgeld heeft de andere ouder recht op het volledige belastingvoordeel in plaats van op de helft ervan. Die rechtzetting moet worden aangevraagd via een bezwaarschrift.
Als u het kind ten laste hebt dient u dat te vermelden bij nrs. 1034, 1035, 1054 en 1055.
Als uw ex-partner het kind ten laste heeft, moet dat vermeld worden bij nrs. 1036, 1037, 1058 en 1059.
Lees ook: Scheiding en belastingen: wie is ten laste?
Onderhoudsbijdragen
In een volgende bijdrage bekijken we het effect van de onderhoudsbijdragen op de belastingen.
Bron: Belastinggids 2022 , Testaankoop, mei/juni 2022.
