10 dingen die succesvolle samengestelde gezinnen anders doen
In Mies Magazine – Mens in een scheiding las ik onderstaand artikel van Cindy Schepers. Als relatietherapeute, vrouw, mama en stiefmama bouwde zij ruime expertise op als het gaat over het leven in een nieuw samengesteld gezin. Ze helpt in haar praktijk stiefouders en koppels hoe ze samen naar meer rust en evenwicht kunnen groeien, zodat ieder zijn plekje vindt en het gezin een thuis wordt…
Ze deelt in dit artikel 10 zaken die in haar ogen het verschil maken tussen een succesvol en een minder succesvol koppel aan het roer van een samengesteld gezin.
-
Beide partners leren zichzelf kalmeren
Het leven in een samengesteld gezin is een complex ding. De ene heeft soms het omgekeerde nodig van wat de andere kan geven en vice versa.
Bijvoorbeeld: de stiefouder zou het makkelijker hebben als de kinderen een dagje minder komen of als er strikt aan de bestaande omgangsregeling gehouden wordt. De ouder daarentegen zou het rust brengen als hij merkt dat zijn kinderen ten alle tijden welkom zijn.
Er is niet veel nodig om hier klinkende ambras over te krijgen. Een belangrijke vaardigheid is daarom dat beide partners leren zichzelf te kalmeren. Ze kunnen dus niet zomaar altijd met eender welke boodschap bij elkaar terecht.
-
Het koppel geeft niet op bij patstellingen
Elke relatie en zeker ook de ‘samengestelde’ relatie kent zijn patstellingen. Zaak is deze niet uit de weg te gaan maar om deze issues op tafel te blijven leggen. Te blijven zoeken. Niet naar een oplossing. We kunnen een probleem niet oplossen met de denkwijze die het heeft veroorzaakt volgens Einstein.
Deze partners zoeken niet altijd meteen naar een oplossing, maar wel naar elkaar. Kunnen we elkaar weer vinden in deze onoverkomelijkheid? Kunnen we de mens in de ander blijven zien? Kunnen we de mens in onszelf blijven zien? Hierdoor overstijgen we onszelf en onze bestaande overtuigingen… en dus ook het bestaande probleem.
-
Er is een basis van respect
Dit alles impliceert een basis van respect. Pas als iedere partner er radicaal voor kiest alle huisgenoten (zichzelf incluis) te respecteren ontstaat er bedding om die uitdagende issues in de ogen te blijven kijken.
Lees goed wat hier staat: het gaat hier over de keuze van iedere partner en niet per se van de kinderen. De kinderen kiezen hier mogelijk niet voor. Door de radicale keuze van de twee volwassenen in huis echter geven zij respectvolle doch duidelijke grenzen aan. Zo dwingen ze respect af. Kinderen zitten mogelijk nog met een herenigingswens (mama en papa terug samen) met verdriet of boosheid als gevolg. En/of met loyaliteitsgevoelens ten aanzien van de andere ouder in het andere huis (“als ik het hier leuk vind, laat ik mama in de steek”). Een goed koppel respecteert de gevoelens van het kind, maar grenst ongepast gedrag af.
-
Beide partners confronteren zich elk met zichzelf
Beide partners dragen de verantwoordelijkheid voor de keuzes die ze gemaakt hebben. Zo heeft de stiefouder gekozen voor een leven met een partner met kinderen. Ik ga er vanuit dat deze persoon toerekeningsvatbaar was op het moment van die keuze, ook al wist hij of zij toen misschien nog niet wat dat allemaal met zich mee zou brengen. Het komt er op neer dat de stiefouder de verantwoordelijkheid heeft om de kinderen van de partner een plek te geven en te aanvaarden dat deze kinderen ruimte, tijd, geld, aandacht, energie vragen.
De ouder van de kinderen – partner van de stiefouder dus – heeft de verantwoordelijkheid de stiefouder een plek te geven. Hij of zij bestiert niet langer een eenoudergezin. De keuze voor deze relatie heeft een impact op de kinderen. Kan deze ouder daar voor gaan staan vanuit een houding als “ja kroost, voor deze partner heb ik gekozen. Je hoeft hem/haar niet leuk te vinden, maar ik verwacht wel dat je respect hebt voor mijn partner”?
-
Beide partners verwachten veel van het leven én kennen de nodige realiteitszin
Het koppel leert wat het is om een samengesteld gezin te hebben en daar nuchter over te worden. Ze weten wat kan, wat niet kan en welke uitdagingen er op hun pad komen. Ze accepteren dat.
Tegelijk verwachten ze veel van het leven en van elkaar: ze gaan voluit voor een vervullende partnerrelatie, jagen hun dromen na en stimuleren elkaar daar toe.
-
Er is exclusieve tijd voor de liefdesrelatie
Deze twee mensen hebben wel wat balletjes in de lucht te houden. Toch kiezen ze er voor tijd te maken voor hen twee als geliefden.
In deze tijd leggen ze hun rollen als ouder, co-ouder en stiefouder even af. Ze zoeken in elkaars ogen naar het unieke, levende wezen dat elk is. Ze durven in elkaars nabijheid tot leven komen. Ik heb het hier over seksualiteit en erotiek, maar ook over het vermogen intieme dingen, dromen en angsten te delen.
-
Er is ook exclusieve tijd met de kinderen
De tegenhanger hiervan is dat elke partner exclusieve tijd met de kinderen doorbrengt. Zeker de ouder doet dingen zonder de stiefouder en laat de kinderen voelen dat hij of zij nog steeds exclusief beschikbaar is voor hen. Ook de stiefouder werkt aan een band met de kinderen. Dat kan om iets gaan dat ze samen doen, of dat kan gewoon gaan over het leren respectvol elkaar te laten zijn in wie hij of zij is.
Kortom: een succesvol samengesteld koppel kan het toelaten dat niet alles de hele tijd samen gedaan wordt. De stiefouder laat de opvoeding van de kinderen aan de ouder. Hij of zij steunt de partner. De partners zijn een team van volwassenen in huis. Ze vormen echter géén front tegen de kinderen.
-
Beide partners zijn ruimdenkend
Een samengesteld gezin is een multiculturele samenleving op kleine schaal. Een clubje mensen die elk hun eigenheid meebrengen en verschillend zijn. Het ene deelgezin heeft de gewoonte voor tv te eten en het andere niet. De kinderen van de ene hoeven hun kamer niet op te ruimen, de kinderen van de andere wel. De ene houdt van spaghettisaus met peper en de andere niet. Enzoverder.
Beide partners kweken een open, ruimdenkende, wereldse geest. Ze vechten niet over wiens manier de beste is. Ze vallen elkaars vroegere keuzes ook niet aan. Ze experimenteren met hetgeen er nu is en hoe ze van daaruit tot iets kunnen komen. Iets wat wel werkt. Daarbij moeten ze soms out of the box denken en dat weten ze hoe langer hoe meer te waarderen. Soms leren ze zich neerleggen bij het feit dat ze het niet eens zijn met elkaar en dat dat oké is. In het Engels klinkt dat zo mooi: to learn to agree to disagree.
-
Succesvolle samengestelde koppels kweken een behoorlijke portie maturiteit
Last but not least stel ik vast dat succesvolle koppels bestaan uit mensen die een volwassen geest hebben. Ze proberen niet krampachtig alles te controleren. Ze leren de menselijke maat te nemen en zich bewust te worden waarover ze controle hebben en waarover niet. Ze streven niet naar perfectie want ze weten dat perfectie niet bestaat. Dat elk huisje zijn kruisje heeft en dat er aan een elke mens – inclusief zichzelf – wel ergens een hoek af is. Daar leren ze van houden. Ook dit klinkt schoner in het Engels, met name met de woorden van Leonard Cohen:
“there is a crack in everything… that’s how the light gets in.”
Ze leren dat niet alles maakbaar is, maar wel dat ze eigenaar van hun leven kunnen worden. Ze gedragen zich niet als slachtoffers, maar als meesters. Meesters over zichzelf die de hand uitreiken naar de ander.
Het valt me op bij het schrijven van deze tekst dat vooral het woord ‘leren’ aan bod komt.
Al deze vaardigheden zijn te leren. Ook het koppel dat verstrikt zit in alles wat los of vast zit, kan leren deze vaardigheden eigen te maken. De enige voorwaarde is de bereidheid om dat te doen. Je hoeft het nu nog niet te kunnen, maar hebt wel de bereidheid nodig om daar verandering in te brengen.
Die wil tot leerbereidheid… dat is misschien wel de tiende vaardigheid die succesvolle stiefkoppels aan de dag leggen…
Het stiefouderschap is een uitdagende rol met ook mooie kanten. Je bent een bijzondere persoon in het leven van de kinderen en kan misschien op termijn een band met ze krijgen die anders is dan die hun ouders met hen hebben. Je wordt dan een meerwaarde in het leven van de kinderen.
Dat is waarom ook wel gesproken wordt van plusouder, bonusouder of cadeau-ouder.
Goede moed!
Cindy Schepers
Op www.cindyschepers.be vind je nog meer tips en inspiratie voor stiefouders en het leven in een samengesteld gezin.
Cf. Lees ook: Boeken voor mensen in een scheiding