Controle over uw erfenis na scheiding
Uw ex die in uw huis komt wonen na uw overlijden? Uw ex die de inkomsten van uw beleggingsportefeuille opstrijkt? Het is een doemscenario voor gescheiden ouders met minderjarige kinderen. In de Netto Erfenisgids 2020 besteedt Nadine Bollen aandacht aan deze casus. Hieronder volgt een ingekorte versie.
Ouderlijk gezag
Zolang u gehuwd bent, is uw partner een bevoorrechte erfgenaam. Maar na een scheiding, verliest hij of zij dat statuut bij een erfenis. Uw ex zal niet langer rechtstreeks van u erven als u overlijdt. Dat is ook het geval zodra u de verklaring van wettelijke samenwoning intrekt.
Maar als u samen kinderen hebt, komt uw ex toch in beeld als u overlijdt wanneer uw kinderen nog minderjarig zijn. Natuurlijk erven uw kinderen wel van u maar zolang ze minderjarig zijn, oefent uw ex na uw overlijden het ouderlijk gezag uit over uw kinderen. Dat ouderlijk gezag omvat twee elementen. Zo is er het gezag over de persoon. Dat gaat dan over keuze van hobby’s, godsdienst, school enzovoort. Daarnaast omvat het ouderlijk gezag ook het beheer en het vruchtgenot over de goederen van de minderjarige. De nog levende ouder moet dus de goederen van de kinderen beheren in hun belang.
Na de scheiding kan uw ex dus wel degelijk samen met uw minderjarig kind in uw woning komen wonen na uw overlijden en erfenis. Net zoals hij of zij de intresten en dividenden kan opstrijken van uw spaar-en beleggingsportefeuille. Wat kan u doen?
Het vruchtgenot van de ex-partner ontnemen in een testament
Een testament biedt hier een uitweg. De wet bepaalt namelijk uitdrukkelijk dat het vruchtgenot op de goederen die het minderjarige kind erft van de overleden ouder, zonder enige discussie kan worden ontnomen van de langstlevende ouder.
Discussie over het overdragen van beheer
Over de vraag of u ook het beheer van de goederen aan iemand anders kunt overdragen, bestaat discussie. De meeste specialisten vinden dat dit rechtsgeldig kan door in het testament een bewindsclausule op te nemen. Daarmee bepaalt u dat niet uw ex, maar een derde die u meer vertrouwt, het beheer zal uitoefenen over de goederen die uw minderjarig kind van u zal erven.
Volgens sceptici is een derde aanstellen als bewindvoerder van het vermogen van een minderjarige echter strijdig met de openbare orde. Zij argumenteren dat het wettelijk beheer van de goederen van een minderjarige een essentieel onderdeel is van het ouderlijk gezag. Het risico bestaat dus dat de ex naar de rechter stapt om die bewindsclausule in het testament te laten vernietigen.
Gelukkig is ‘beheren’ niet hetzelfde als ‘beschikken over’. De nog levende ouder moet het goed beheren in het belang van het kind. Wil hij of zij het verkopen, dan heeft de ex daarvoor de toestemming nodig van de vrederechter zolang het kind geen 18 jaar is.
Vruchtgebruik toekennen aan een derde
Een andere optie is om in een testament het vruchtgebruik over de goederen die het minderjarig kind zal erven, toe te kennen aan een derde die u vertrouwt. De ex krijgt dan enkel het beheer over de blote eigendom op de goederen die uw kind erft, zolang het kind minderjarig is. Die optie biedt het voordeel dat uw ex niet zomaar weg kan met de goederen. Keerzijde van deze optie is dat de toekenning van het vruchtgebruik aan een derde altijd onderworpen is aan erfbelasting tegen de tarieven volgens hun graad van verwantschap. Dat kan dus wel oplopen.
Bron: Maak van uw erfenis een succes, Netto Erfenisgids, De Tijd september 2020
Lees ook: Nieuw erfrecht en nieuw samengestelde gezinnen
