Moet je na de scheiding je ex-partner nog financieel steunen?
Na een echtscheiding ga je opnieuw je eigen weg, met halve inkomsten en dubbele kosten. En soms komt daar ook nog ‘partneralimentatie’ bovenop, waardoor je je ex-partner financieel moet steunen. Hoe werkt dat precies? Om welk bedrag gaat het? En geldt dat ook bij wie wettelijk samenwoonde? Journalist Jeroen Boudewijns gaat te rade bij Ward Van Uytsel, advocaat familie- en relatievermogensrecht. Meer hierover in onderstaand artikel in HLN van 28-08-24.
Zo word je na de scheiding verplicht om je ex-partner nog financieel te steunen: “Rechtbank kijkt naar wat je zou kúnnen verdienen”
Stel je voor: je bent veertien jaar getrouwd en je partner wil scheiden. Jij werkte niet, deed het huishouden en cijferde jezelf weg voor de carrière van je partner, die een stevig inkomen had. Maar wat nu? Jij hebt weinig eigen spaarcenten, nauwelijks een loopbaan (dus amper pensioenopbouw), moet op zoek naar een nieuwe (huur)woonst en je levensstandaard krijgt een knauw.
Voor zulke situaties werd het systeem van de partneralimentatie na echtscheiding in het leven geroepen. “De financieel sterkere partner betaalt die alimentatie aan de financieel zwakkere partner, die daardoor een fatsoenlijk leven moet kunnen leiden na de echtscheiding”, geeft Van Uytsel mee. “Als financieel zwakkere moet je wel opnieuw een inkomen vergaren op de arbeidsmarkt.”
Voorbeeld: Op 26-jarige leeftijd huwen Jan en Linda. Vijf jaar later besluit Linda voltijds huismama te worden met drie kinderen. Jan heeft drie vennootschappen en verdient liefst 4.800 euro netto. Na 20 jaar huwelijk besluit Jan er een punt achter te zetten. Niets staat op papier en Linda wordt met veel financiële onzekerheid geconfronteerd. Ze ziet zich genoodzaakt haar recht op alimentatie via de rechter af te dwingen. Dat kan ze, want ze waren getrouwd. Van Linda wordt wel verwacht dat ze zich geleidelijk weer op de arbeidsmarkt begeeft. Als compensatie voor de misgelopen inkomsten uit het verleden krijgt ze maandelijks 1.300 euro partneralimentatie.
Zet afspraken op papier
Bij de start van je huwelijk ken je je levensloop nog niet en staat er weinig op papier. “Toch is afspraken maken belangrijk, zeker wanneer je in een afhankelijke situatie terechtkomt. Eigenlijk regel je je echtscheiding best nog vóór je aan je huwelijk begint. Praat erover en zet dat vanaf de start zo op papier”, tipt Van Uytsel. “Blijft één partner thuis, schrijf die afspraak dan in een huwelijks- of samenlevingsovereenkomst, onderling of voor de notaris.” Dat kost zo’n 700 euro. Als je ook een huis in de huwgemeenschap inbrengt, reken je op zo’n 1.200 euro.
“Zelfs wanneer er niets op papier stond, kan je bij een echtscheiding door onderlinge toestemming (EOT) nog steeds een partneralimentatie overeenkomen. Raken jullie er onderling niet uit, dan moeten jullie naar een procedure voor een echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting (EOO). Dan beslist de rechter over de partneralimentatie.” Door een vechtscheiding te voorkomen, vermijd je een lange procedure voor de rechtbank, maak je zélf onderlinge afspraken en bespaar je al snel 1.300 euro aan procedurekosten.
Trouwen of niet?
Bezint eer ge begint: dat geldt ook voor de samenlevingsvorm die jullie kiezen. “De keuze voor wettelijk of feitelijk samenwonen in plaats van een huwelijk is niet onschuldig”, zegt Van Uytsel. “Komt het vele jaren later tot een breuk als jullie wettelijk of feitelijk samenwonend waren, dan voorziet de wet in geen enkele bescherming of partneralimentatie voor de financieel zwakkere partner. Word dus nooit huismama of -papa zonder te trouwen.”
Omgekeerd geldt natuurlijk ook: ben je een goede verdiener en wil je nooit partneralimentatie moeten betalen, dan treed je best nooit in het huwelijksbootje.
Voorbeeld: Een tweede keer Linda en Jan. Deze keer besluiten ze niet om te trouwen, maar om wettelijk samen te wonen. Ze maken geen samenlevingsovereenkomst. Zelfs nadat Linda stopt met werken staat ze niet stil bij de risico’s, en zetten ze niets op papier. Na een relatie van 20 jaar staat Linda plots met lege handen op straat. Geen werk, geen pensioenopbouw, geen woning. Van de rechter zal ze geen enkele partneralimentatie krijgen. Een samenlevingsovereenkomst bij de notaris had dit kunnen voorkomen. Buiten het leefloon kan ze op niets terugvallen.
Zakgeld of een zak geld?
Hoe wordt de partneralimentatie berekend? “Dat is afhankelijk van de situatie”, legt advocaat Van Uytsel uit. “Het bedrag kan wel maar maximaal één derde bedragen van het netto-inkomen van de financieel sterkere partner.” Die laatste kan de betaalde partneralimentatie fiscaal aftrekken, waardoor hij of zij 20 à 40 procent van de betaling kan recupereren.
“Indien er enkel geld en roerende goederen te verdelen zijn, kan dat via een advocaat of een erkende bemiddelaar vrij snel afgehandeld worden. Wanneer er samen een huis werd aangekocht, zal je via de notaris moeten passeren.” Mocht er na deze verdeling nood zijn aan een partneralimentatie, dan kunnen jullie daar ook samen voor kiezen. Jullie bepalen dan zelf, met behulp van een notaris of advocaat, het bedrag, de duurtijd en de voorwaarden.
Tot in de eeuwen der eeuwen, amen?
Krijgt de financieel zwakkere partner die alimentatie voor altijd? “Neen”, stelt Van Uytsel duidelijk. “Het meest gangbare is de duur van het huwelijk. Een 10-jarig huwelijk leidt dan meestal tot 10 jaar partneralimentatie.” Langer dan het afgelopen huwelijk wordt niet toegestaan. Korter gebeurt wel.
“De rechters zijn meestal begripvol voor de situatie van de financieel zwakkere. Maar ze verwachten tegelijk dat men zich opnieuw beschikbaar stelt op de arbeidsmarkt. De rechtbank kijkt naar wat je zou kúnnen verdienen, op basis van opleiding of werkervaring uit je verleden.”
Voorbeeld: Na 35 jaar huwelijk scheiden Roza (60) en Jos (55). Roza had een goedbetaalde job (3.500 euro netto) en was van goede komaf. Jos had eerder een beperkt inkomen (hij werkte vier vijfde voor 1.900 euro netto). De rechter oordeelde dat Jos een partneralimentatie diende te krijgen van 400 euro per maand gedurende 35 jaar. Na vier jaar trekt Jos in bij een nieuwe liefde. Roza vraagt aan de rechter een herziening, die wordt goedgekeurd. Jos heeft namelijk weer iemand om de kosten mee te delen én een extra inkomen. De rechter schaft de partneralimentatie af.
De afgesproken duurtijd of het bedrag kan later weer ter discussie komen bij de rechter. “Gaat je ex-partner samenwonen of trouwen, krijgt hij of zij een erfenis of schenking, of wordt er uitgekocht bij de verkoop van het huis? Dan zal de partneralimentatie allicht verminderd worden, de duurtijd ingekort, of zelf helemaal afgeschaft worden”, besluit Van Uytsel.
Bron: Het Laatste Nieuws 28-08-24
