Kinderen in een scheiding: rechten en plichten
Mag mijn kind zelf beslissen bij wie het gaat wonen? Kan mijn ex zomaar kilometers verder gaan wonen? Moet ik wel alimentatie betalen? Wie bepaalt de schoolkeuze van ons kind? Zoveel vragen waarop ik in vorige artikels een antwoord gaf. In Budget & Recht (nr. 260) zetten Sandrine Bouhy en Caroline Koelman alles nog eens op een rijtje. Hieronder volgt een ingekorte versie.
Je rechten en plichten in zes vragen
1. Mag mijn ex-vrouw onze dochter van school laten veranderen zonder mijn akkoord?
Neen. Tenzij de rechter het anders bepaalt, kan die beslissing niet eenzijdig worden genomen. De keuze voor een school valt onder het ouderlijk gezag, dat geldt zolang de kinderen niet meerderjarig, getrouwd of ontvoogd zijn en dat al je rechten en plichten bepaalt tegenover je kinderen. Ook na de scheiding blijf je samen met je ex het ouderlijk gezag uitoefenen. Belangrijke beslissingen over de gezondheid, opvoeding, opleiding (en dus ook de schoolkeuze), vrijetijdsbesteding en religieuze en filosofische overtuiging van je kinderen moet je samen nemen.
2. Mijn ex-man gaat 200 km verder wonen. Moet ik de gelijkmatig verdeelde huisvesting aanvaarden?
Neen. Sinds 2006 gaat de voorkeur inderdaad naar gelijkmatig verdeelde huisvesting, wat betekent dat kinderen de helft van de tijd bij elk van hun ouders wonen, meestal één week op de twee. Er bestaan echter uitzonderingen die de rechter toelaten om in het belang van het kind en op basis van de gezinssituatie anders te beslissen. Een grote afstand tussen de ouders – en dat is zeker het geval met 200 km – is zo’n uitzondering.
3. Moet ik alimentatie betalen als de kinderen de helft van de tijd bij mij wonen?
In sommige gevallen wel. Elk van de ouders is belast met het onderhoud, de opvoeding en de opleiding van de kinderen ongeacht zijn of haar burgerlijke staat: gehuwd, samenwonend of gescheiden. Die plicht heb je zolang je kinderen minderjarig zijn of zolang hun opleiding niet voltooid is (universiteit, hoger onderwijs enz.). Jij en je ex-partner moeten die plicht nakomen in verhouding tot de financiële mogelijkheden. Het is dus niet omdat je voor gelijkmatig verdeelde huisvesting van het kind kiest, dat er geen alimentatie moet worden betaald.
4. Mijn ex heeft voor mijn zoon van 12 een smartphone gekocht zonder mijn akkoord. Moet ik dan toch betalen?
Niet noodzakelijk. Het aanschaffen van een gsm valt onder de bijzondere uitgaven die de uitzonderlijke, noodzakelijke en onvoorzienbare kosten dekken (hospitalisatie, tandheelkundige kosten enz.). Die zijn moeilijk te plannen en vallen buiten het normale budget. De verdeling moet in een overeenkomst worden verduidelijkt (bv. volgens de inkomsten: moeder 45 % en vader 55 %). Behalve in noodsituaties moet er voor elke bijzondere uitgave een voorafgaand akkoord zijn tussen de ouders. Als je vooraf niet instemde en je weigering gemotiveerd is, dan ben je niet verplicht te delen in de kosten van de smartphone.
5. Mijn 10-jarige dochter wil niet naar haar vader gaan. Heeft zij iets te zeggen?
Er kan naar haar worden geluisterd. Naargelang de leeftijd is een van twee regels van kracht. Als je kind jonger is dan 12, kan het worden gehoord op zijn vraag of op vraag van het openbaar ministerie. De rechter mag het verhoor niet weigeren, maar hij kan in zijn rapport wel vaststellen dat het kind niet beschikt over het nodige onderscheidingsvermogen. Elk van de ouders kan de rechter eveneens vragen dat een kind wordt gehoord. In dat geval mag de rechter het verzoek weigeren mits een verantwoording. Als het kind 12 jaar of ouder is, wordt het per brief op de hoogte gebracht van zijn hoorrecht (maar geen hoorplicht). Bij de brief zit ook een antwoordformulier. De mening van de minderjarige wordt in overweging genomen, rekening houdend met zijn of haar leeftijd en maturiteit. Het kind heeft het recht om zijn mening te geven en moet weten wat er te gebeuren staat (voogdij, verblijf enz.). Verder is het ook belangrijk om naar je kind te luisteren en dat het zich gehoord voelt, maar het kind moet zich ervan bewust zijn dat het niet de uiteindelijke beslissing neemt.
6. Mijn ex weigert de beslissingen van de rechter na te leven. Wat kan ik doen?
Probeer in ieder geval eerst tot een akkoord te komen. Komen jullie samen niet tot een oplossing, dan kan de bevoegde rechter het conflict oplossen en/of dit soort gedrag sanctioneren. De rechter probeert dan de twee partijen te verzoenen. Indien dat niet lukt, zal hij jullie doorverwijzen naar de bemiddelingsdienst. Als dat op niets uitdraait, kan hij een nieuwe beslissing nemen inzake het ouderlijk gezag of het verblijf van het kind. Als dat nog steeds onvoldoende blijkt, kan de rechter een dwangsom (financiële sanctie) opleggen om ervoor te zorgen dat de beslissing wordt nageleefd. Tot slot kan hij de benadeelde ook toestaan om de toevlucht te nemen tot dwangmaatregelen. Een dergelijke uitspraak staat de ouder die werd benadeeld toe om rechtstreeks een beroep te doen op een deurwaarder om de nalatigheid vast te stellen. Zo kan hij/ zij daarna voor de rechter de overtreding bewijzen.
De volledige versie van dit artikel kan u lezen in Budget & Recht (nr. 260/ september-oktober 2018) of www.testaankoop.be