Parentale ontvoering bij scheiding
In een vorig artikel ‘Gescheiden ouders en vakantie’ had ik het kort over parentale ontvoering bij echtscheiding. In De Standaard van 13/05/19 besteedt Jef Poppelmonde aandacht aan een Europees onderzoek hierover. Daaruit blijkt dat kinderen die ontvoerd worden door hun ouders, zelden betrokken worden bij de rechtszaak die daarop volgt. Child Focus vindt dat onterecht.
‘Betrek kinderen bij rechtszaak die hun leven bepaalt’
Child Focus heeft vorig jaar 409 dossiers van ‘internationale kinderontvoering’ behandeld in België. Het gaat om zaken waarin kinderen door (een van) hun ouders meegenomen worden naar het buitenland, vaak na conflicten binnen het gezin.
Uit Europees onderzoek waaraan Child Focus meewerkte, blijkt nu dat in de gerechtelijke procedures die volgen op zo’n ontvoering, de kinderen zelf slechts zelden betrokken worden. ‘In de bijna 1.000 internationale vonnissen die we bekeken hebben, werden zij slechts in een kleine 200-tal gevallen door een rechter gehoord’, zegt Hilde Demarré van Child Focus.
Hoe komt dat?
Hilde Demarré: ‘In hun vonnissen geven rechters zelf twee redenen aan: de leeftijd en de maturiteit. Ze betrekken kinderen pas vanaf dat zij twaalf jaar oud zijn. Maar de gemiddelde leeftijd van ontvoerde kinderen is zes jaar. En wat rechters bedoelen met “een gebrek aan maturiteit”, is nooit echt duidelijk. Hoe beoordelen ze dat, als ze het kind niet gesproken hebben? Toch gebruiken ze het als argument.’
Onterecht?
‘Absoluut. Elk kind heeft het recht om betrokken te worden bij rechtszaken die zo’n impact hebben op hun leven. De uitkomst ervan zal bepalen waar zij nadien gaan wonen, waar ze naar school zullen gaan, en wie hun vriendjes worden. Hun hele toekomst hangt ervan af.’
Gaan kinderen zich ook beter voelen wanneer ze betrokken worden?
‘Dat dachten wij toch, toen we twee jaar geleden een onderzoek startten. Tot onze verrassing bleek dat niet het geval. Uit gesprek met mensen die als kind ontvoerd waren, bleek dat zij heel ontevreden waren met de manier waarop ze door de rechter gehoord waren. Ze kregen amper info over de procedure en ze werden te kinderachtig of net te volwassen behandeld. Iemand zei zelfs dat het aanvoelde als een kruisverhoor. Na afloop ervan werden ze niet op de hoogte gehouden over de uitkomst van de zaak, laat staan over de rol die zij daarin speelden.’
Hoe kan dat beter?
‘Als voorbeeld kijken wij naar Nederland. Daar wordt elk kind tijdens de hele procedure begeleid door een voogd die ze vergezelt en alles grondig uitlegt. Dat stelt ook de rechters op hun gemak, want die zijn vaak onzeker bij het verhoren van kinderen. Wij hopen dat de volgende regering deze goede praktijk ook naar ons land brengt.’
In mijn bemiddelingspraktijk heb ik geregeld te maken met kinderen die het gevoel hebben dat ze moeten kiezen tussen hun ouders. Hun loyaliteit ten opzichte van beiden is groot en dat brengt hen in een onmogelijke situatie. Als bemiddelaar beklemtoon ik dat er voldoende ruimte mag/moet zijn voor de bekommernissen van het kind en voor het uiten van zijn gedachten en gevoelens.
Kinderen die worden of werden ontvoerd door een van hun ouders, bevinden zich in een uiterst moeilijke situatie. Het kind wordt door de ontvoering immers ingezet als een wapen in de manipulatieve strijd die zich afspeelt tussen ouders wanneer hun relatie op de klippen loopt. Er ontstaat een loyaliteitsconflict omdat het kind het gevoel heeft te moeten kiezen. Daarnaast wordt door de ouders vaak voorbijgegaan aan het feit dat het kind geen object is dat zomaar verplaatst kan worden. Door aan ieder kind, dat het slachtoffer is van een ontvoering, de kans te geven zijn/haar verhaal te doen, kan men een krachtig signaal geven.
Het hoorrecht voor kinderen is dus wel degelijk belangrijk. Blijft natuurlijk de vraag hoe dat hoorrecht voor kinderen onder de twaalf jaar kan ingevuld worden. Daarnaast is het voorbeeld van Nederland zeker het overwegen waard. Een voogd die het kind begeleidt tijdens de hele procedure kan zeker een meerwaarde zijn.
Lees ook:
Wat een bemiddelaar voor je kinderen kan doen